Nikótínlyf

Stuðningur. Raunveruleg hjálp. Vinur í raun. Þannig má lýsa nikótínlyfjum. Allir sem ætla að hætta að reykja standa á krossgötum. Þeir sem eru að hugsa um að hætta reykingum standa á tímamótum. Að taka fyrsta skrefið er upphafið á erfiðu ferðalagi í átt að reyklausu lífi. Áfangastaðurinn er heilsusamlegra og mjög líklega lengra líf.

Á sama tíma vita allir sem hafa reynt að hætta að reykja að þessi vegferð er ekki auðveld. Fráhvarfseinkenni, angist, erfiðleikar við að einbeita sér, svo eitthvað sé nefnt. Það er erfitt að komast í gegnum slíkar hindranir, þótt maður sé sterkur. 🏋️‍♂️

Þess vegna er gott að vita af því að til er góð og skilvirk hjálp. Nikótínuppbótarmeðferð er besti vinur þinn á vegferð þinni að síðustu sígarettunni og hjálpar þér að stjórna verstu fráhvarfseinkennunum. Nikótínuppbótarmeðferð kemur í mismunandi útgáfum – sem tyggigúmmí, plástrar, úðar og sogtöflur – sem þýðir að þú getur fundið nikótínlyf sem hentar þér.

Það er auðveldara að taka stóra skrefið með aðstoð nikótínlyfja og hefja þannig vegferð þína að reyklausu lífi.

 

Allt sem þú þarft að vita um nikótínlyf

Hvað er nikótínlyf?
Hvaða nikótínlyf eru fáanleg?
Hvaða nikótínlyf er best?
Hvernig virka nikótínlyf?
Ertu háð/ur nikótínlyfi?
Hættu að reykja með nikótíntyggigúmmíi
Hættu að reykja með nikótínúða
Hættu að reykja með nikótínplástrum
Hættu að reykja með nikótínsogtöflum
Nikótínlyf og börn, meðganga og brjóstagjöf.
Champix og Zyban – lyfseðilskyld lyf án nikótíns

Hvað eru nikótínlyf?

Það eru til margar mismunandi tegundir af lyfjum og meðferðum sem teljast til nikótínlyfja. Stundum er talað um „lyf sem kemur í staðinn fyrir nikótín“, þar sem lyfið inniheldur yfirleitt nikótín sem kemur í staðinn fyrir það nikótín sem tekið er inn með reykingum. 🚭

Hverjir eru kostir og gallar nikótínlyfja?

Eins og með öll nikótínlyf þá eru bæði kostir og gallar. Hvað hentar þér best er mjög einstaklingsbundið þar sem væntingar fólks eru mismunandi.

Kostir:

  • Auðvelt í notkun
  • Hægt að nota hvar sem er
  • Ferskt bragð
  • Skjót virkni við að draga úr tóbakslöngun
  • Getur haldið þér uppteknum, sem getur verið kostur fyrir þá sem eru að hætta í sígarettum.

Ókostir:

  • Hætta á mismunandi aukaverkunum (sjá hér að neðan)
  • Sterk áhrif þar sem áhrif alls nikótínskammtsins kemur fram í einu

 

Hvaða nikótínlyf eru fáanleg?

Algeng nikótínlyf eru

Með nikótínlyfjum getur þú sjálf/ur ákveðið hversu stóran skammt þú tekur og hve oft þú tekur nikótín (fyrir utan forðaplástur), en mundu: Þú nærð bestum árangri ef þú tekur þann skammt sem er ráðlagður.

Hægt er að kaupa nikótínlyf án lyfseðils ef þú ert 18 ára eða eldri. Yngri þurfa að framvísa lyfseðli. Þú finnur nikótínlyf í apótekinu og jafnvel í mörgum matvöruverslunum og í tóbaksverslunum.

Hvaða nikótínlyf er best?

Hver er besta leiðin til að skoða það? Úrvalið er jú svo mikið – það er hægt að velja á milli margra mismunandi nikótínlyfja. Það er ekki auðvelt að vita nákvæmlega hvaða meðferð hentar þér best í baráttunni gegn nikótínfíkninni. Það fer allt eftir því hvernig einstaklingur þú ert.

Er erfitt að velja? Byrjaðu á því að spyrja sjálfa/n þig nokkurra spurninga, til dæmis:

  • Hve sterk er nikótínlöngun mín þegar ég reyki ekki?
  • Hvaða leið myndi henta mér best til að fá nikótín í líkamann?
  • Er ég með viðkvæma húð?
  • Finnst mér óþægilegt að nota nefúða?
  • Á ég erfitt með að tyggja?
  • Vil ég dauft eða sterkt bragð?
  • Vil ég nota fyrirferðarlitla vöru sem sést ekki?
  • Vil ég skjótvirk eða langvarandi áhrif?

Með því að kanna hvað hentar þér og hvað hentar þér ekki verður auðveldara að finna þá aðferð sem hentar þér sem best.

Ertu ekki hrifin/n af tyggigúmmí? Þá gæti nikótínplástur verið besti kosturinn fyrir þig.

Viltu nikótínuppbótarmeðferð þar sem þú getur haft eitthvað í munninum? Munnsogstöflur eða munnholsúða til inntöku gæti þá hentað þér best.

Hvernig virka nikótínlyf?

Einfalda svarið er að nikótínlyf innihalda nikótín, sem er efnið sem gerir það að verkum að maður verður háður sígarettum og munntóbaki.  Með því að nota nikótínlyf er hægt að meðhöndla löngun í nikótín án þess að fá í sig þúsundir annarra skaðlegra efna sem maður fær í sig með því að reykja.

Nemar í heila þínum sem bregðast við nikótíni eru sömu nemar og kveikja í tóbaksfíkninni og þessir viðtakar eru örvaðir með nikótínuppbótarmeðferð en valda minni skaða fyrir heilsu þína.

Með því að stilla löngun þína í nikótín í hóf með hjálp nikótínlyfja nærð þú á sama tíma tökum á fráhvarfseinkennunum.

  • Þú finnur fyrir minni kvíða
  • Þú átt auðveldara með einbeitingu
  • Þú sefur betur
  • Skapsveiflur minnka
  • Þú færð betri matarlyst

Ertu háð/ur nikótínlyfi?

Líkaminn tekur upp nikótínið í nikótínlyfinu hægar en með sígarettureykingum, en þar sem nikótín er ávanabindandi er alltaf sú hætta fyrir hendi að verða háð/ur nikótínlyfinu. Það er ekki besta leiðin og þú vilt ekki skipta einni fíkn út fyrir aðra en það að vera háður nikótínplástrum eða nikótíntyggigúmmíi er betra en að reykja þar sem þú forðast öll skaðlegu efnin í sígarettureyknum.👍

Hættu að reykja með nikótíntyggigúmmíi

Þú stjórnar sjálf/ur losun nikótíns með því að tyggja og getur þannig aðlagað áhrif tyggigúmmísins að eigin þörfum. Tyggigúmmí er fyrirferðarlítið og auðvelt er að taka það með sér í vasann eða í töskuna til að það sé alltaf til staðar þegar þú finnur að löngunin í reykingar byrjar að angra þig.

Með mismunandi styrkleikum og bragðtegundum getur þú fundið nikótíntyggigúmmí sem passar þér á vegferð þinni að reykleysi. Þú finnur nikótíntyggigúmmí í næsta apóteki og í matvöruverslunum.

Hættu að reykja með nikótínúða

Þú dregur úr reykingaþörf með einföldum úðaskömmtum. Svona virkar nikótínúði. Þú setur stútinn í munninn, beinir honum að kinninni innan frá og úðar tvisvar milli tanna og kinnar. Innan einnar mínútu finnur þú fyrir áhrifunum, með minni löngun í reykingar og minni fráhvarfseinkennum.

Níkótínúði er nútímalegt og áhrifaríkt nikótínlyf sem er auðvelt í notkun, einfalt að hafa á sér og með skjóta virkni.  Góða, ferska bragðið sem frískar upp á munninn er stór kostur. Nikótínúða kaupir þú í apóteki eða í matvöruverslun.

Hættu að reykja með nikótínplástrum

Nikótínplástrar eru eitt mest rannsakaða og notaða nikótínlyfið. Með því að setja plásturinn á húðina færð þú hjálp gegn löngun í reykingar þar sem lítið og jafnt magn af nikótíni berst inn í líkamann yfir daginn. Reykingalönguninni er haldið í skefjum og þú getur einbeitt þér að öðrum mikilvægari hlutum.

Hægt er að fá nikótínplástra með ólíka verkun, magn af nikótíni og í ólíkum stærðum.

Hættu að reykja með nikótínsogtöflum

Með öskju af nikótínsogtöflum í vasanum ertu reiðubúin/n þegar reykingalöngunin vaknar. Þú notar töflurnar á sama hátt og hefðbundnar hálstöflur og þú finnur að þær virka hratt – innan nokkurra mínútna losnar þú við verstu fráhvarfseinkennin og í staðinn færðu gott bragð í munninn og ert tilbúin/n til að einbeita þér að viðfangsefnum dagsins.

Nikótínsogtöflur eru til í mismunandi styrkleikum fyrir ólíkar þarfir. Sogtöflur eru fáanlegar í apótekum og völdum matvöruverslunum. Töflurnar eru góður valkostur fyrir þá sem vilja ekki tyggja tyggigúmmí en kunna að meta ferska myntubragðið.

Nikótínlyf og börn, meðganga og brjóstagjöf.

Það er hættulegt að reykja eða nota munntóbak á meðgöngu. Nikótín og kemísk efni í tóbaki geta haft mjög skaðleg áhrif á fóstrið og auka einnig hættuna á fósturláti. Nikótínuppbótarmeðferð hentar því ekki á meðgöngu. 🤰

Nikótín fer einnig í brjóstamjólk ef móðir reykir, notar munntóbak eða nikótínuppbótarmeðferð. Það þýðir að barn sem er á brjósti fær í sig nikótín úr mjólkinni, sem getur leitt til þess að barnið lendi í öndunarerfiðleikum, fái niðurgang, líði illa og eigi erfitt með svefn.

Ræddu við lækninn um hvaða nikótínlausu aðferðir til að hætta að reykja geta skilað árangri á meðgöngu eða með barn á brjósti.

Champix og Zyban –lyfseðilsskyld lyf án nikótíns

Champix

Til eru lyfseðilsskyld lyf sem innihalda ekki nikótín sem aðstoða einstaklinga sem háðir eru nikótíni við að hætta að reykja. Dæmi um slíkt lyf er Champix. Champix inniheldur virka efnið vareniklin, sem gefur nikótínlíka örvun sem er nægilega mikil til að draga úr reykingaþörf og fráhvarfseinkennum. Vareniklin minnkar einnig jákvæða upplifun reykinga með því að hindra bindingu nikótíns við nema í heila. Það verður því tilgangslaust að reykja, þar sem þú færð ekki nikótínáhrifin.

Zyban

Lyfið Zyban inniheldur efni sem kallast bupropion. Það dregur úr löngun í reykingar auk þess sem það getur minnkað önnur fráhvarfseinkenni. Þetta lyf má nota ásamt annarri stuðningsmeðferð og er það stundum notað samhliða nikótínlyfjum.