Nikótínlyf
Stuðningur. Raunveruleg hjálp. Vinur í raun. Þannig má lýsa nikótínlyfjum. Allir sem ætla að hætta að reykja standa á krossgötum. Þeir sem eru að hugsa um að hætta reykingum standa á tímamótum. Að taka fyrsta skrefið er upphafið á erfiðu ferðalagi í átt að reyklausu lífi. Áfangastaðurinn er heilsusamlegra og mjög líklega lengra líf.
Á sama tíma vita allir sem hafa reynt að hætta að reykja að þessi vegferð er ekki auðveld. Fráhvarfseinkenni, angist, erfiðleikar við að einbeita sér, svo eitthvað sé nefnt. Það er erfitt að komast í gegnum slíkar hindranir, þótt maður sé sterkur. 🏋️♂️
Þess vegna er gott að vita af því að til er góð og skilvirk hjálp. Nikótínuppbótarmeðferð er besti vinur þinn á vegferð þinni að síðustu sígarettunni og hjálpar þér að stjórna verstu fráhvarfseinkennunum. Nikótínuppbótarmeðferð kemur í mismunandi útgáfum – sem tyggigúmmí, plástrar, úðar og sogtöflur – sem þýðir að þú getur fundið nikótínlyf sem hentar þér.
Það er auðveldara að taka stóra skrefið með aðstoð nikótínlyfja og hefja þannig vegferð þína að reyklausu lífi.
Allt sem þú þarft að vita um nikótínlyf
Hvað eru nikótínlyf?
Hverjir eru kostir og gallar nikótínlyfja?
Eins og með öll nikótínlyf þá eru bæði kostir og gallar. Hvað hentar þér best er mjög einstaklingsbundið þar sem væntingar fólks eru mismunandi.
Kostir:
- Auðvelt í notkun
- Hægt að nota hvar sem er
- Ferskt bragð
- Skjót virkni við að draga úr tóbakslöngun
- Getur haldið þér uppteknum, sem getur verið kostur fyrir þá sem eru að hætta í sígarettum
Ókostir:
- Hætta á mismunandi aukaverkunum (sjá hér að neðan)
- Sterk áhrif þar sem áhrif alls nikótínskammtsins kemur fram í einu
Hvaða nikótínlyf eru fáanleg?
Algeng nikótínlyf eru
- Sogtöflur
- Munnholsúði (nikótínúði)
- Tyggigúmmí
- Tungurótartöflur
- Forðaplástrar (nikótínplástrar)
- Nefúði
Með nikótínlyfjum getur þú sjálf/ur ákveðið hversu stóran skammt þú tekur og hve oft þú tekur nikótín (fyrir utan forðaplástur), en mundu: Þú nærð bestum árangri ef þú tekur þann skammt sem er ráðlagður.
Hægt er að kaupa nikótínlyf án lyfseðils ef þú ert 18 ára eða eldri. Yngri þurfa að framvísa lyfseðli. Þú finnur nikótínlyf í apótekinu og jafnvel í mörgum matvöruverslunum og í tóbaksverslunum.
Hvaða nikótínlyf er best?
Hver er besta leiðin til að skoða það? Úrvalið er jú svo mikið – það er hægt að velja á milli margra mismunandi nikótínlyfja. Það er ekki auðvelt að vita nákvæmlega hvaða meðferð hentar þér best í baráttunni gegn nikótínfíkninni. Það fer allt eftir því hvernig einstaklingur þú ert.
Er erfitt að velja? Byrjaðu á því að spyrja sjálfa/n þig nokkurra spurninga, til dæmis:
- Hve sterk er nikótínlöngun mín þegar ég reyki ekki?
- Hvaða leið myndi henta mér best til að fá nikótín í líkamann?
- Er ég með viðkvæma húð?
- Finnst mér óþægilegt að nota nefúða?
- Á ég erfitt með að tyggja?
- Vil ég dauft eða sterkt bragð?
- Vil ég nota fyrirferðarlitla vöru sem sést ekki?
- Vil ég skjótvirk eða langvarandi áhrif?
Með því að kanna hvað hentar þér og hvað hentar þér ekki verður auðveldara að finna þá aðferð sem hentar þér sem best.
Ertu ekki hrifin/n af tyggigúmmí? Þá gæti nikótínplástur verið besti kosturinn fyrir þig.
Viltu nikótínuppbótarmeðferð þar sem þú getur haft eitthvað í munninum? Munnsogstöflur eða munnholsúða til inntöku gæti þá hentað þér best.
Hvernig virka nikótínlyf?
Nemar í heila þínum sem bregðast við nikótíni eru sömu nemar og kveikja í tóbaksfíkninni og þessir viðtakar eru örvaðir með nikótínuppbótarmeðferð en valda minni skaða fyrir heilsu þína.
Með því að stilla löngun þína í nikótín í hóf með hjálp nikótínlyfja nærð þú á sama tíma tökum á fráhvarfseinkennunum.
- Þú finnur fyrir minni kvíða
- Þú átt auðveldara með einbeitingu
- Þú sefur betur
- Skapsveiflur minnka
- Þú færð betri matarlyst
Ertu háð/ur nikótínlyfi?
Hættu að reykja með nikótíntyggigúmmíi
Með mismunandi styrkleikum og bragðtegundum getur þú fundið nikótíntyggigúmmí sem passar þér á vegferð þinni að reykleysi. Þú finnur nikótíntyggigúmmí í næsta apóteki.
Hættu að reykja með nikótínúða
Níkótínúði er nútímalegt og áhrifaríkt nikótínlyf sem er auðvelt í notkun, einfalt að hafa á sér og með skjóta virkni. Góða, ferska bragðið sem frískar upp á munninn er stór kostur. Nikótínúða kaupir þú í apóteki.
Hættu að reykja með nikótínplástrum
Nikótínplástrar eru eitt mest rannsakaða og notaða nikótínlyfið. Með því að setja plásturinn á húðina færð þú hjálp gegn löngun í reykingar þar sem lítið og jafnt magn af nikótíni berst inn í líkamann yfir daginn. Reykingalönguninni er haldið í skefjum og þú getur einbeitt þér að öðrum mikilvægari hlutum.
Hægt er að fá nikótínplástra með ólíka verkun, magn af nikótíni og í ólíkum stærðum.
Hættu að reykja með nikótínsogtöflum
Nikótínsogtöflur eru til í mismunandi styrkleikum fyrir ólíkar þarfir. Sogtöflur eru fáanlegar í apótekum. Töflurnar eru góður valkostur fyrir þá sem vilja ekki tyggja tyggigúmmí en kunna að meta ferska myntubragðið.
Nikótínlyf og börn, meðganga og brjóstagjöf.
Nikótín fer einnig í brjóstamjólk ef móðir reykir, notar munntóbak eða nikótínuppbótarmeðferð. Það þýðir að barn sem er á brjósti fær í sig nikótín úr mjólkinni, sem getur leitt til þess að barnið lendi í öndunarerfiðleikum, fái niðurgang, líði illa og eigi erfitt með svefn.
Ræddu við lækninn um hvaða nikótínlausu aðferðir til að hætta að reykja geta skilað árangri á meðgöngu eða með barn á brjósti.
Champix og Zyban –lyfseðilsskyld lyf án nikótíns
Champix
Til eru lyfseðilsskyld lyf sem innihalda ekki nikótín sem aðstoða einstaklinga sem háðir eru nikótíni við að hætta að reykja. Dæmi um slíkt lyf er Champix. Champix inniheldur virka efnið vareniklin, sem gefur nikótínlíka örvun sem er nægilega mikil til að draga úr reykingaþörf og fráhvarfseinkennum. Vareniklin minnkar einnig jákvæða upplifun reykinga með því að hindra bindingu nikótíns við nema í heila. Það verður því tilgangslaust að reykja, þar sem þú færð ekki nikótínáhrifin.
Zyban
Lyfið Zyban inniheldur efni sem kallast bupropion. Það dregur úr löngun í reykingar auk þess sem það getur minnkað önnur fráhvarfseinkenni. Þetta lyf má nota ásamt annarri stuðningsmeðferð og er það stundum notað samhliða nikótínlyfjum.